1. Context
Met de “arbeidsdeal” (Wet van 3 oktober 2022) werd voorzien in een individueel opleidingsrecht. Hieruit vloeit voort dat elke voltijdse werknemer uit de privé-sector vanaf 2024 recht heeft op minstens 5 opleidingsdagen per jaar. Deze verplichting is van toepassing op ondernemingen met ten minste 20 werknemers in dienst. Ondernemingen met minstens 10 werknemers en minder dan 20 werknemers moeten voorzien in 1 dag opleiding per werknemer per jaar.
Om deze individuele opleidingsrechten voor de betrokken werknemers en werkgevers opvolgbaar te maken heeft de overheid een digitale toepassing gecreëerd, met name de “Federal Learning Account” (FLA).
Daarnaast voert de “arbeidsdeal” voor ondernemingen de verplichting in om eenmaal per kalenderjaar een opleidingsplan op te stellen voor alle werknemers. Dit opleidingsplan is enkel verplicht voor ondernemingen met minstens 20 werknemers in dienst.
Op deze pagina kan u als bouwbedrijf meer informatie vinden over deze drie onderwerpen:
■ Individueel opleidingsrecht
■ Federal Learning Account
■ Opleidingsplan
2. Het individueel opleidingsrecht
■ Individueel opleidingsrecht in PC 124
Het individueel opleidingsrecht, gelanceerd via de arbeidsdeal, kan volgens de wetgeving per sector geconcretiseerd worden door middel van een cao. In de bouwsector is een dergelijke cao afgesloten. Deze cao van 23 juni 2023 voorziet voor ondernemingen (en hun werknemers) in PC 124 van minstens 20 werknemers een groeipad om tegen 2030 uiteindelijk 5 opleidingsdagen per jaar te bereiken:
□ 2023-2025: 2,5 dagen
□ Vanaf 01.01.2026: 3 dagen
□ Vanaf 01.01.2027: 3,5 dagen
□ Vanaf 01.01.2028: 4 dagen
□ Vanaf 01.01.2029: 4,5 dagen
□ Vanaf 01.01.2030: 5 dagen
Ondernemingen die ten minste 10 en minder dan 20 werknemers tewerkstellen binnen PC 124, moeten vanaf 2024 voorzien in gemiddeld 1 dag opleiding per voltijdse werknemer per jaar. Hier is er geen groeipad uitgewerkt.
Voor ondernemingen met minder dan 10 werknemers is er geen sprake van een individueel opleidingsrecht.
Deze opleidingsdagen gelden per voltijdse werknemer die een volledig jaar in dienst is bij de werkgever. Voor werknemers met een deeltijdse arbeidsovereenkomst en/of voor werknemers die geen volledig jaar actief zijn wordt er een pro-rata regeling toegepast.
■ Welke opleidingen komen in aanmerking voor het individueel opleidingsrecht
De opleidingen die in aanmerking komen voor het individueel opleidingsrecht zijn zowel de formele als de informele opleidingen.
□ Formele opleidingen: dit betreft cursussen en stages die door lesgevers of sprekers ontwikkeld zijn. Ze gaan door op een plaats die van de werkplek gescheiden is en richten zich tot een groep cursisten. Deze opleidingen kunnen binnen de onderneming georganiseerd worden of extern doorgaan. Ook online opleidingen komen in aanmerking. In de bouwsector kunnen formele opleidingen bijvoorbeeld betrekking hebben op vaktechnische opleidingen die binnen of buiten de onderneming georganiseerd worden, veiligheidsopleidingen, taalopleidingen, …
□ Informele opleidingen: dit zijn opleidingsactiviteiten die, anders dan de formele opleidingen, rechtstreeks betrekking hebben op het werk. Deze opleidingen worden gekenmerkt door een hoge mate van zelforganisatie door de cursist of de groep cursisten (op het vlak van het tijdstip, de inhoud, de plaats, …). In de bouwsector kan dit dan bijvoorbeeld gaan over de verwelkoming van nieuwkomers in het bedrijf, toolboxmeetings, opleidingen bij leveranciers, studiebezoeken, workshops, …
■ Het individueel opleidingsrecht wordt bekeken over een periode van 5 jaar
Het doel van dit opleidingsrecht is dat op het einde van elke periode van 5 jaar, die een eerste keer begint op 1 januari 2024, de voltijds tewerkgestelde werknemer gemiddeld het minimum aan opleidingsdagen heeft opgenomen. In de periode tussen 1 januari 2024 en 31 december 2028 gaat dit voor de bouwsector dus over een minimum aantal van 15,5 dagen (of 3,1 dagen gemiddeld per jaar) door het sectoraal bepaalde groeipad. Indien een arbeider in de loop van 2028 15,5 dagen opleiding volgt, wordt er dus voldaan aan het individueel opleidingsrecht. Met andere worden, binnen deze periode van 5 jaar (1/1/2024 tot en met 31/12/28 -- 1/1/2029 tot en met 31/12/33 -- …) worden niet gebruikte opleidingsdagen overgedragen naar het daaropvolgende jaar. Op het einde van elke periode van 5 jaar wordt het saldo van het aantal dagen individueel opleidingsrecht terug op nul geplaatst. In het geval een ontslag door de werkgever dat niet te wijten is aan de werknemer, bijvoorbeeld in het kader van een collectief ontslag, kan een eventueel openstaand saldo een effect hebben op de opzeggingsvergoeding of opzeggingstermijn.
FAQ vanuit de overheid rond Individueel Opleidingsrecht
https://werk.belgie.be/nl/themas/opleiding/individueel-opleidingsrecht/individueel-opleidingsrecht-faq#toc_heading_17
3. Federal Learning Account
■ De Federal Learning Account
De overheid wil het volgen van opleidingen en het beheren van opleidingsrechten, waaronder de individuele opleidingsrechten in het kader van de Arbeidsdeal, transparanter maken. Hiervoor heeft de overheid een digitale databank aangemaakt die een individuele opleidingsrekening weergeeft voor elke werknemer van de private sector, met name de Federal Learning Account (FLA).
Rond deze Federal Learning Account (FLA) is er officiële regelgeving verschenen (wet van 20 oktober 2023). Op 1 april 2024 is de wet tot invoering van de FLA in werking getreden. Graag geven we u hier de voornaamste informatie. De FLA is van toepassing voor alle werkgevers, ze is dus ook van toepassing voor de bedrijven met minder dan 10 werknemers. Als onderneming moet u bepaalde verplichtingen vervullen, met name de registratie van de opleidingsrechten en de gevolgde opleidingen:
□ Opleidingsrechten: het aantal opleidingsdagen waarop uw werknemers in 2024 recht hebben. Dit zal afhankelijk zijn van uw bedrijfsgrootte.
□ De gevolgde opleidingen: de opleidingen die u als werkgever hebt aangeboden aan uw werknemers en die gevolgd zijn. De werkgevers moeten per kwartaal de formele en informele opleidingen van hun werknemers registeren. Dit moet gebeuren ten laatste een maand na het einde van een kwartaal. Bij de lancering van deze FLA zijn er wel enkele overgangsregelingen. Hierover vindt u meer info in de verdere tekst.
■ Doorgeven van deze gegevens
De communicatie van deze gegevens kan op drie manieren:
□ Via een webapplicatie:
https://www.federallearningaccount.be/
□ Via het opzetten van een kanaal via het portaal van de sociale zekerheid waar u via een Batch gegevens kan opladen in de FLA
□ Via het opzetten van een API-kanaal via het portaal van de sociale zekerheid, waardoor gegevens richting de FLA kunnen verstuurd worden.
Via deze kanalen moeten ALLE werkgevers (onafhankelijk van de bedrijfsgrootte) de opleidingsrechten van hun werknemers en alle gevolgde opleidingen (opleidingen georganiseerd vanaf 1 januari 2024) registreren. Binnen enkele maanden, met name vanaf 1 juni 2024 zult u de opleidingsrechten en opleidingsacties kunnen registreren, maar nu nog niet. Vanaf 1 juni 2024 hebt u vervolgens 6 maanden de tijd (tot 31 november 2024) om de nodige gegevens te communiceren. Vanaf dan zal u de gegevens telkens ten laatste 1 maand na het einde van een kwartaal moeten bezorgen.
■ Toegang webapplicatie
Via
https://www.federallearningaccount.be/ heeft u sinds 1 april 2024 toegang tot een beta-versie van de webapplicatie Federal Learning Account. Deze beta-versie is nog niet helemaal klaar, dus u hoeft er nog niets in te registreren, dat is pas voorzien vanaf 1 juni 2024. Maar het kan geen kwaad de tool reeds te verkennen, zodat u zich een beeld kan vormen van wat u zal moeten doen. Via deze pagina kan u ook interessante informatie terugvinden:
https://careerpro.be/nl/federallearningaccount.html#, bijvoorbeeld handleidingen voor de webapplicatie, voor het Batch-kanaal of API-kanaal, …
Werknemers zullen hun individuele opleidingsrekening kunnen raadplegen via MyCareer.be
■ Rol Constructiv
Op dit moment kan Constructiv nog geen formele rol opnemen op het vlak van het communiceren van gegevens naar de overheid in het kader van de Federal Learning Account. Indien hier verandering in komt zullen we hier natuurlijk verder over communiceren.
4. Opleidingsplannen
■ Voor wie en wanneer?
Werkgevers die minstens 20 werknemers tewerkstellen moeten jaarlijks een opleidingsplan opstellen. Dit opleidingsplan moet voor 31 maart opgesteld worden. Bij het opmaken van dit plan moet de werkgever het intern sociaal overleg respecteren. Het moet dus voorafgaandelijk voorgelegd worden aan de ondernemingsraad of, in de situatie dat er geen ondernemingsraad is, aan de vakbondsafvaardiging. Dit plan moet ten minste 15 dagen voor de vergadering waarop dit plan onderzocht wordt, bezorgd worden. De ondernemingsraad of de vakbondsafvaardiging moet ten laatste op 15 maart een advies bezorgen. Indien er geen ondernemingsraad of vakbondsafvaardiging aanwezig is, moet het opleidingsplan voorgelegd worden aan de werknemers tegen uiterlijk 15 maart.
Dit opleidingsplan heeft minstens een duurtijd van 1 jaar. Het kan echter ook voor meerdere jaren afgesloten worden indien de ondernemingsraad, de vakbondsafvaardiging of de werknemers akkoord zijn. De regelgeving voorziet dat dit plan in de onderneming moet bewaard worden. Daarnaast moeten de opgestelde opleidingsplannen nu ook digitaal aan de overheid bezorgd worden (door een recent KB van 2 september 2024). Voor de opleidingsplannen van 2023 en 2024 wordt een speciale termijn voorzien. Zij moeten uiterlijk tegen 1 maart 2025 worden ingediend bij de Directeur- generaal van de Algemene Directie Toezicht van de sociale wetten van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD WASO). Deze indiening moet gebeuren via de online toepassing transfer.werk.belgie.be. De opleidingsplannen voor 2025 (en volgende jaren) moeten via dezelfde weg ingediend worden binnen één maand van hun inwerkingtreding. Daarnaast is er nog een aandachtspunt: indien het opleidingsplan persoonlijke gegevens van de werknemers bevat, moet u deze anonimiseren voordat u ze bezorgd.
Deze regelgeving is op dit moment reeds van kracht. Een eerste opleidingsplan had dus op 15 maart 2023 reeds klaar moeten zijn.
■ Inhoud van het opleidingsplan
De arbeidsdeal voorzag de mogelijkheid dat de sectoren via een cao bepaalden aan welke inhoud en voorwaarden het op ondernemingsniveau opgestelde plan moet voldoen. In het PC 124 is hiervoor een cao afgesloten (cao van 17 oktober 2022). Door deze cao is het
“Constructiv opleidingsplan”, dat u moet vervolledigen om financiële tussenkomsten te verkrijgen van Constructiv, in overeenstemming met de nodige inhoud vanuit de arbeidsdeal.
Naast het concreter uitwerken van de bestaande modules voor het registreren van de arbeids- en opleidingsnoden (met aandacht voor formele en informele opleidingen), verplicht de Arbeidsdeal tevens het oplijsten van een reeks maatregelen en opleidingsintenties ten behoeve van risicogroepen. Daarnaast moet er uitgelegd worden op welke wijze het plan bijdraagt aan de investeringen in opleidingen. Al deze aspecten zijn opgenomen in de nieuwe laatste versie van het
“Constructiv opleidingsplan”
Enige aandachtspunt, het
“Constructiv opleidingsplan” wordt natuurlijk enkel opgesteld voor de arbeiders uit het PC 124 van uw onderneming. Indien u naast arbeiders PC 124 ook nog andere werknemers in dienst hebt, kan u voor hen een template van een opleidingsplan opvragen bij uw werkgeversorganisatie, sociaal secretariaat of opleidingsfonds van de sector in kwestie.
■ Rol Constructiv
Naast het ter beschikking stellen van een
“Constructiv opleidingsplan”, dat conform de vereisten van de arbeidsdeal is, kan Constructiv in de toekomst nog een bijkomende rol spelen. De arbeidsdeal bepaalt dat de opleidingsplannen namelijk moeten bezorgd worden aan de FOD Werkgelegenheid. Om deze reden heeft Constructiv reeds een digitaal opleidingsplan voor de arbeiders van PC 124 ontwikkeld. De cao voorziet tevens dat een onderneming Constructiv het mandaat geeft om uittreksels uit deze opleidingsplannen digitaal naar de FOD Werkgelegenheid te sturen. Op dit moment kan Constructiv echter niet instaan voor deze elektronische bezorging. Door een recent KB van 2 september 2024 moet u als onderneming zelf de opgestelde opleidingsplannen elektronisch bezorgen. Deze verplichting heeft betrekking op opleidingsplannen voor de jaren 2023 en 2024 en op plannen die in de toekomst zullen worden opgesteld. De opleidingsplannen moeten worden ingediend via de toepassing
transfer.werk.belgie.be. Voor de opleidingsplannen voor 2023 en 2024 hebt u tot 1 maart 2025 de tijd om deze te bezorgen. Voor de opleidingsplannen die in 2025 worden opgesteld hebt u 1 maand tijd.
FAQ vanuit de overheid rond de opleidingsplannen
https://werk.belgie.be/nl/themas/opleiding/opleidingsplannen/opleidingsplannen-faq